Στη φωτογραφία είδος σπάνιας γαίας credit Florian Pircher Pixabay.
Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
Στην δεκαετία του ’90 ο τότε ισχυρός άνδρας της Κίνας Deng Xiaoping, οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις του οποίου ήταν η αρχή της εξέλιξης της Κίνας στην παγκόσμια δύναμη που είναι σήμερα, είχε δηλώσει ότι: ” … Υπάρχει πετρέλαιο στη Μέση Ανατολή, υπάρχουν όμως Σπάνιες Γαίες στην Κίνα……. “. Δήλωση προφητική όπως αποδείχθηκε αφού σήμερα η Κίνα κατέχει το μονοπώλιο στην επεξεργασία και εκμετάλλευση των ορυκτών των Σπάνιων Γαιών, τα οποία πολλοί ειδικοί επιστήμονες και αναλυτές χαρακτηρίζουν ως τις ” βίταμίνες ” των σύγχρονων οικονομιών.
Πράγματι τα ορυκτά μέταλλα των Σπάνιων Γαιών είναι καθοριστικής σημασίας για την παραγωγή πολλών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, προϊόντα τηλεπικοινωνιών, υψηλής τεχνολογίας οπλικά συστήματα ,ηλεκτρικά αυτοκίνητα και πολλά άλλα, γεγονός που στα πλαίσια της μετάβασης στην “πράσινη ενέργεια” έχει αυξήσει σημαντικά την παγκόσμια ζήτηση αυτών των μετάλλων. Μόνο το 2020 η αγοραστική τους αξία έφτασε τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αυτή ακριβώς η σημασία τους, έχει καταστήσει τις ” Σπάνιες Γαίες” το νέο ” θέατρο ” γεωπολιτικών ανταγωνισμών πρωτίστως ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα ενώ, ταυτόχρονα, με την επίσπευση των ερευνών για τον εντοπισμό τέτοιων κοιτασμάτων έχει αναδείξει περιοχές του πλανήτη που στο υπέδαφος τους ανακαλύπτονται μέταλλα “Σπάνιων Γαιών” προσδίδοντας τους τεράστια γεωστρατηγική σημασία.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το περιοδικό ” The Diplomat” που ως επι το πλείστον καλύπτει θέματα της Ασίας, σε σχετικό άρθρο του αναλύει την ύπαρξη των “Σπάνιων Γαιών” στην Κεντρική Ασία παραθέτοντας διαπίστωση της Αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας σύμφωνα με την οποία : “……. η Κεντρική Ασία κάθεται πάνω σε έναν αληθινό Ωκεανό Σπάνιων Γαιών...” και σημειώνοντας ότι “……. αν οι Σπάνιες Γαίες είναι το πετρέλαιο του 21ου αιώνα τότε η Κεντρική Ασία και η Μογγολία, μπορεί να είναι Σαουδικές Αραβίες αυτών των στρατηγικής σημασίας μετάλλων……”.
Δεν είναι όμως μόνο η Κεντρική Ασία πλούσια σε κοιτάσματα ορυκτών μετάλλων Σπανίων Γαιών. Τέτοια μέταλλα υπάρχουν και μάλιστα σε σημαντικές ποσότητες και στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Γροιλανδία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, τη Νορβηγία και φυσικά την Ελλάδα.
Η Γροιλανδία βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του Διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος αφού μέσα απο δύο προγράμματα εξόρυξης ορυκτών γνωστά ως Kvanefjeld και Kinglerne , ανακαλύφθηκε ένα απο τα μεγαλύτερα κοιτάσματα ορυκτών μετάλλων Σπάνιων Γαιών στον κόσμο. Ως αποτέλεσμα της ανακάλυψης αυτής, η χώρα έγινε ένας απο τους πιο ελκυστικούς επενδυτικούς προορισμούς, με πολλές ξένες εταιρείες να επενδύουν σε υποδομές εξόρυξης και να κατασκευάζουν εργοστάσια επεξεργασίας των μετάλλων των Σπάνιων Γαιών στις περιοχές που βρίσκονται τα κοιτάσματα.
Η Νορβηγία, έχει πλέον καταστεί πολύτιμη χώρα για την Ευρώπη και όχι μόνο, αφού , στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής στρατηγικής απεξάρτησης απο τις Ρωσικούς ενεργειακούς πόρους, έχει ήδη υποκαταστήσει τη Ρωσία ως κύριος προμηθευτής της Ευρώπης σε φυσικό αέριο , έχει ανακοινώσει την ανακάλυψη στις πιο απομονωμένες περιοχές της υφαλοκρηπίδας της, σημαντικών κοιτασμάτων χαλκού και μετάλλων Σπάνιων Γαιών, ενώ έχει προχωρήσει μέσω της εταιρείας Σπανίων Γαιών REEtec σε συμφωνία με την Σουηδική κρατική εταιρεία εξορύξεων LKAB για την εκμετάλλευση των αποκαλυφθέντων κοιτασμάτων, παρά τις κάποιες αντιδράσεις απο την πλευρά περιβαλλοντικών οργανώσεων που ζητούσαν αναστολή όλων των εξορύξεων στη Νορβηγική ακτογραμμή εως ότου γίνουν μελέτες για τις συνέπειες των εξορύξεων στους οργανισμούς που ζουν στην υφαλοκρηπίδα της χώρας.
Ορυκτά μέταλλα Σπανίων Γαιών υπάρχουν και στην Ελλάδα , τα οποία σύμφωνα με την εκτίμηση Ελλήνων ειδικών επιστημόνων παρουσιάζουν ανάλογα χαρακτηριστικά με τα αντίστοιχα μέταλλα της Σουηδίας, της Γροιλανδίας και της Νορβηγίας. Τα ορυκτά αυτά μέταλλα που ανιχνεύτηκαν στο παράκτιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον μεταξύ Χαλκιδικής και Αλεξανδρούπολης και πιο συγκεκριμένα στις εκβολές των ποταμών Νέστου, Στρυμόνα και Έβρου είχαν προσελκύσει και το ενδιαφέρον της Κίνας. Το 2014 μάλιστα εκπρόσωποι της Κινέζικης Εταιρείας China Minmetals, είχαν επισκεφθεί τον τότε Υπουργό Ενέργειας Μανιάτη και το Ινστιτούτο ΙΓΜΕ προτείνοντας να επενδύσουν στην εξόρυξη των ορυκτών μετάλλων Σπάνιων Γαιών και την επεξεργασία τους στις σχετικές εγκαταστάσεις της Κίνας. Φαίνεται όμως ότι η πρόταση δεν υλοποιήθηκε τότε, σωστά, ιδιαίτερα μάλιστα αφού η χώρα μας προχώρησε σταδιακά σε μία εκτεταμένη στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ που όπως είναι γνωστό δεν βλέπουν με καλό μάτι τις διεθνείς δραστηριότητες της Κίνας και ειδικότερα αυτές που αφορούν στην εκμετάλλευση των ορυκτών μετάλλων των Σπάνιων Γαιών.
Με δεδομένη την σημασία των Σπάνιων Γαιών στην πορεία του πλανήτη προς την πλήρη ψηφιοποίηση και πράσινη ενέργεια, ειδικοί επιστήμονες και αναλυτές στις ΗΠΑ επισημαίνουν την ανάγκη δημιουργίας παγκόσμιων αρτηριών προμήθειας ορυκτών μετάλλων Σπάνιων Γαιών και αναγνωρίζουν ότι για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός οι ΗΠΑ πρέπει να συνεργαστούν στενά με τους συμμάχους τους ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους, ώστε πέρα απο την αντιμετώπιση της ολοένα αυξανόμενης ζήτησης τέτοιων μετάλλων, να περιορίσουν και την εξάρτηση απο το μονοπωλιακό στον τομέα αυτό καθεστώς της Κίνας.
Με αυτό ως δεδομένο η χώρα μας θα πρέπει να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα που διαθέτει. Μια συμφωνία με την Νορβηγία αλλά και την Γροιλανδία που διαθέτουν αξιόλογη τεχνογνωσία στον τομέα αυτό θα ήταν ιδιαίτερα επωφελής για την Ελλάδα, τόσο απο οικονομικής όσο και απο γεωπολιτικής άποψης, αφού αφενός θα άνοιγε το δρόμο για νέες επενδύσεις με θετικές συνέπειες για την Ελληνική οικονομία, αφετέρου θα ενίσχυε την θέση της χώρας διεθνώς.