Μετά από 26 χρόνια περιπέτειας επιτέλους το νέο Μουσείο Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα γίνεται πραγματικότητα. Πρόκειται για ένα Μουσείο διεθνούς εμβέλειας που προβάλει την σύγχρονη και μοντέρνα τέχνη με έργα των Ελ Γκρέκο, Πικάσο, Βαν Γκογκ, Μιρό, Ντε Κίρικο, Τσαρούχη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα και άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών που στεγάζεται σ’ ένα υπέροχο νεοκλασικό κτίριο στην καρδιά της Αθήνας στο Παγκράτι και πρόκειται ν’ανοίξει τις πύλες του την 1η του Οκτώβρη.

Στο επιβλητικό κτίριο της οδού Ερατοσθένους περιλαμβάνονται 180 πίνακες, γλυπτά και αντικείμενα τέχνης, κάνοντας πραγματικότητα το όνειρο του  ζεύγους Γουλανδρή μετά από κόπους πολλών ετών . Είναι γνωστό το πάθος του Βασίλη Γουλανδρή και της συζύγου του Ελίζας για την τέχνη, από τη δεκαετία του ’50 ως το τέλος της ζωής τους κατάφεραν να συγκροτήσουν μια συλλογή μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης με βάση το προσωπικό τους γούστο, η οποία είναι άξια θαυμασμού και αναβαθμίζει το πολιτιστικό επίπεδο της χώρας. 

                                                                Αμεντέο Μοντιλιάνι – Καρυάτιδα  

Η ιδιωτική τους συλλογή έχει μεγάλο ενδιαφέρον και για την Ιστορία της τέχνης καθώς περιλαμβάνει έργα από την περίοδο 1880 έως το 1980.  Η είσοδος του Μουσείου είναι από την πλατεία Αγίου Σπυρίδωνα-που αποτελεί δωρεά του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή προς τον δήμο Αθηναίων- και εκεί μπορεί κανείς να θαυμάσει το πορτρέτο της Ελίζας Γουλανδρή δια χειρός Μαρκ Σαγκάλ (1966), ενώ στον  1ο όροφο, το βλέμμα του επισκέπτη σίγουρα θα πέσει στο κορυφαίο απόκτημα της συλλογής, την «Θεία Μορφή» του Ελ Γκρέκο – που αγοράστηκε από γκαλερί το 1956-περιλαμβάνονται επίσης έργα των Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Claude Monet, Edgar Degas, Pablo Picasso, Henri de Toulouse-Lautrec, Pierre Bonnard, Georges Braque, Joan Miró, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Fernand Léger, Jackson Pollock, Francis Bacon, Alberto Giacometti, Marc Chagall, Jean Hélion, Hans Arp, Ben Nicholson, Barbara Hepworth, César, Jean Tinguely, Niki de Saint Phalle, Friedensreich Hundertwasser, Balthus, Victor Brauner, Giorgio de Chirico και άλλων.

                                                    Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (El Greco) -Η Θεία Μορφή

Το ζεύγος Γουλανδρή λάτρεψε τον Πολ Σεζάν -τον οποίο ο Πάμπλο Πικάσο χαρακτήρισε ως δάσκαλο και πατέρα όλων των ζωγράφων- και αγόρασε τρία έργα του ,μεταξύ των οποίων και μια μικρή αυτοπροσωπογραφία του ενώ κοιτάζει πάνω από τον ώμο του. Στη συλλογή περιλαμβάνονται επίσης έργα , πίνακες και γλυπτά, που προέρχονται από σειρές όπως ο «Καθεδρικός ναός της Ρουέν το πρωί» του Κλοντ Μονέ ,η «Μικρή χορεύτρια δεκατεσσάρων ετών» του Ντεγκάς, η «Η αιώνια άνοιξη» του Ροντέν και άλλα .

                                               Auguste Rodin-Η αιώνια άνοιξη

Στους τοίχους του Μουσείου ζωντανεύουν έργα μεγάλων καλλιτεχνών και ο επισκέπτης μπορεί μέσα από αυτά να καταλάβει και να εξηγήσει την ζωή τους, τον ψυχισμό τους, τις αναζητήσεις τους, αλλά και την διαδρομή τους στη ζωή και την τέχνη . Δεσπόζουσα είναι η «Νεκρή φύση με καφετιέρα» του Βαν Γκογκ του 1888 όπου ο κορυφαίος ζωγράφος σε ηλικία 35 ετών μέσα σε δυσβάστακτη φτώχεια και μοναξιά στην Αρλ, φώτισε τη σύνθεση με το δικό του θεϊκό κίτρινο και μπλέ κοβαλτίου χρώμα ,κάνοντας τ’απαραίτητα για να προσθέσει και λίγο καφέ χρώμα και μετατρέποντας έτσι το έργο του σε ανεκτίμητο θησαυρό. Η «Νεκρή φύση με γκρέιπ φρουτ» του 1901 του Πολ Γκογκέν είναι σε περίοπτη θέση .

Στον δεύτερο όροφο του Μουσείου υπάρχουν έργα των Βασίλι Καντίσνσκι, Πάουλ Κλέε, Φερνάν Λεζέ, Φράνσις Μπέικον και άλλων.  ‘Οπως εξήγησε σε παρουσίαση που έγινε σε δημοσιογράφους η υπεύθυνη της συλλογής κυρία Μαρία Κουτσομάλλη-Μορώ, κόρη του διευθυντή του Μουσείου  Κυριάκου Κουτσομάλλη, «Ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή αρέσκονταν να παραπέμπουν μέσω των επιλογών τους σε φανταστικούς, ως επί το πλείστον, διαλόγους μεταξύ αυτών των καλλιτεχνών» .

Ο 3ος και 4ος όροφος είναι αφιερωμένος σε Έλληνες καλλιτέχνες, μοντέρνους και σύγχρονους, περιλαμβάνονται έργα των Μπουζιάνη, Τσαρούχη, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Μόραλη και άλλων.

Είναι γνωστή η επιθυμία των ιδρυτών για την δημιουργία αίθουσας αφιερωμένης στη σημαντική συλλογή τους από γαλλικά έπιπλα υπογεγραμμένα από τους διασημότερους ébénistes και αντικείμενα τέχνης χρονολογούμενα από το 18ο αιώνα, καθώς και κινεζικά αντικείμενα τέχνης από νεφρίτη ή πορσελάνη. Ετσι στο νέο Μουσείο υπάρχει μια εντυπωσιακή αίθουσα αφιερωμένη στη σημαντική συλλογή τους από γαλλικά έπιπλα του 18ου, καθώς η τέχνη ήταν παρούσα σε όλες τις πλευρές της ζωής του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή και αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους.

Ο διευθυντής του νέου Μουσείου Δημήτρης Κουτσομάλλης σε σύντομο χαιρετισμό του παρουσίασε τις άψογες μουσειολογικές προδιαγραφές για εκδηλώσεις στο αμφιθέατρο του Μουσείου, την βιβλιοθήκη, τα εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες, τις επισκέψεις σχολείων και επεσήμανε πως «Με τα εγκαίνια μπαίνει τέλος στην αβεβαιότητα τόσων χρόνων του Μουσείου και ξεκινά μια αρχή, θέλουμε το Μουσείο να αποτελέσει φωτεινή ρωγμή, και να δώσει στίγμα στην καθημερινότητα της Αθήνας».

Ενώ η Φλερέτ Καραδόντη, ανιψιά του ζεύγους Γουλανδρή και διευθύντρια του Ιδρύματος στην ομιλία της τόνισε ότι «Μετά το μουσείο της Άνδρου, το Μουσείο στην Αθήνα δίνει σάρκα και οστά «στο όραμα δύο ανθρώπων ενωμένων και αγαπημένων ‘παλαιάς κοπής’. 

Στο νέο Μουσείο υπάρχει και χώρος που προορίζεται για τις περιοδικές εκθέσεις. Η πρώτη θα φιλοξενηθεί το φθινόπωρο του 2020.

Επίσης στις 2 Οκτωβρίου θα είναι διαθέσιμος και ο πρώτος τόμος λευκώματος με έργα της συλλογής του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή που θα είναι αφιερωμένος στη μοντέρνα τέχνη από το 1870 έως το 1945 . Η έκδοση περιλαμβάνει και χρονολόγιο και στις 600 περίπου σελίδες της έκδοσης,  γίνεται λεπτομερής αναφορά σε κάθε έργο. Μέσα στον Οκτώβριο θα ακολουθήσουν δύο εκδόσεις για παιδιά: Στο μουσείο και Η συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή σε αυτοκόλλητα. Ο δεύτερος τόμος της συλλογής, με περιεχόμενο την τέχνη μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη σύγχρονη τέχνη, θα είναι διαθέσιμος το Μάιο του 2020.

Εκτός από τους εκθεσιακούς χώρους, στο Μουσείο λειτουργούν ένα πωλητήριο και ένα Café – Εστιατόριο, βιβλιοθήκη τέχνης, παιδικό εργαστήριο, καθώς κι ένα σύγχρονων προδιαγραφών αμφιθέατρο, 190 θέσεων.
Το νεοκλασικό κτίριο της Ερατοσθένους και το νέο Μουσείο μπαίνει στον πολιτιστικό χάρτη της Ευρώπης.

Ολόκληρη η συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή θα αρχίσει σταδιακά να παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα http://goulandris.gr

*Φωτογραφίες Χριστόφορος Δουλγέρης