Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
H απόφαση του Qatar να αποχωρήσει από τον Οργανισμό των Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών, τον Ιανουάριο, προκάλεσε αίσθηση . Αν και το Qatar ανήκει στην ομάδα των μικρότερων πετρελαιοπαραγωγών χωρών με παραγωγή μόνο 600.000 βαρέλια που αντιπαραβαλλόμενα στα 10.000.000 βαρέλια που παράγει η Σαουδική Αραβία και τα 3.000.000 που παράγουν οι άλλες αραβικές χώρες, ισοδυναμούν με το 2% της συνολικής παραγωγής των χωρών μελών του OPEC, εντούτοις η απόφαση για την αποχώρηση του μετά από 60 χρόνια συνεχούς συμμετοχής , θεωρείται ένα πλήγμα για τον OPEC, που αποκαλύπτει ότι υπάρχουν εντάσεις στο εσωτερικό του.
Βέβαια ο Υπουργός Ενέργειας του Qatar, Saad Sherida al Kaabi, ανακοινώνοντας την απόφαση για την αποχώρηση , μάλλον «έριξε λάδι στη φωτιά» αφού ενώ εξήγησε ότι η αποχώρηση οφείλεται στην απόφαση της χώρας του να επικεντρωθεί στην παραπέρα αξιοποίηση των τεράστιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου που διαθέτει, επεσήμανε ότι για τον λόγο αυτό το Qatar, χρειάζεται ελευθερία κινήσεων που θεωρεί ότι δεν έχει συμμετέχοντας ως μικρή χώρα σε έναν οργανισμό που στην ουσία διοικείται και ελέγχεται από μία χώρα, υπονοώντας την Σαουδική Αραβία η οποία είναι και ο ανταγωνιστής του στην ευρύτερη περιοχή και η οποία μετά από μία συμφωνία με τη Ρωσία το 2016 για την σύναψη της οποίας, κατά μία ειρωνεία της τύχης, συνέβαλε και το Qatar,( η συμφωνία αυτή αφορούσε την ρύθμιση της παραγωγής πετρελαίου και είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών του που εκείνη την περίοδο ήταν αρκετά χαμηλές) επιβάλλει έκτοτε σε συνεργασία με τη Ρωσία, την ακολουθητέα από τον Οργανισμό πολιτική των τιμών στις εξαγωγές του πετρελαίου, προκαλώντας ενόχληση και σε άλλα μέλη του OPEC και όχι μόνο.
Πράγματι οι σχέσεις των δύο χωρών χαρακτηρίζονται εδώ και καιρό από εντάσεις με αποκορύφωμα το 2017, όταν η Σαουδική Αραβία μαζί με άλλες τρεις Αραβικές χώρες, επέβαλλε εμπορικό αποκλεισμό στο Qatar, κατηγορώντας τη χώρα ότι χρηματοδοτεί τρομοκρατικές οργανώσεις και ότι επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών. Αν και καμία άλλη χώρα δεν θέλησε να τηρήσει το επιβληθέν embargo σε βάρος του Qatar, οι ΗΠΑ που διατηρούν εκεί μεγάλη στρατιωτική βάση και από την άλλη πλευρά θεωρούν τη Σαουδική Αραβία στενό σύμμαχο τους στη περιοχή, μεσολάβησαν προκειμένου να εκτονωθεί η κρίση.
Όμως το Qatar , θεωρώντας ότι δεν υπάρχουν ελπίδες για βελτίωση των σχέσεων του με τη Σαουδική Αραβία, έχει εντείνει την συνεργασία του με το Ιράν , με το οποίο διαχειρίζεται από κοινού το μεγαλύτερο στον κόσμο κοίτασμα φυσικού αερίου το οποίο βρίσκεται στην θαλάσσια περιοχή από την οποία περιβρέχεται, γνωστό με την ονομασία The Northern Field , μια συνεργασία που θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο αφού η κατανάλωση και ως εκ τούτου η ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου αυξάνεται συνεχώς περισσότερο από ότι η κατανάλωση πετρελαίου αλλά και αφού και το Ιράν έχει ανταγωνιστικές και τεταμένες σχέσεις με την Σαουδική Αραβία( Βλ. Υεμένη).
Τα ζητήματα που σχετίζονται με το υγροποιημένο φυσικό αέριο δεν υπάγονται στην δικαιοδοσία του OPEC. Συζητούνται στο Forum των χωρών που εξάγουν φυσικό αέριο, που έχει την έδρα του στην πρωτεύουσα του Qatar, τη Doha, ενώ άλλες χώρες που αναμειγνύονται λόγω του γεγονότος ότι διαθέτουν κοιτάσματα φυσικού αερίου είναι η Αυστραλία, η Ρωσία και τελευταία οι ΗΠΑ.
Αν και τυπικά τουλάχιστον δεν υπήρχε σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στον OPEC και το Qatar για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που διαθέτει, την οποία μεθόδευσε πολύ προσεκτικά και με την συνεργασία του με εταιρείες όπως η Exxon Mobil και η Royal Dutch Shell, η αύξηση στην κατανάλωση του υγροποιημένου φυσικού αερίου σε σχέση με το πετρέλαιο ,φαίνεται ότι θα δημιουργήσει ισχυρές ανταγωνιστικές τάσεις στο μέλλον .
Έτσι προφανώς το Qatar θέλει να κινείται με περισσότερη ανεξαρτησία από αυτήν που του επέτρεπε η συμμετοχή του στον OPEC, στο επερχόμενο νέο τοπίο στον τομέα της διαχείρισης των ενεργειακών πηγών και προϊόντων. Και με δεδομένη και την νέα πραγματικότητα που θα δημιουργήσει και η ανακοινωθείσα στο περιθώριο της πρόσφατης Συνόδου των G20 στην Αργεντινή, ανανεωθείσα συνεργασία της Σαουδικής Αραβίας με τη Ρωσία για τον έλεγχο της παραγωγής και την ρύθμιση της τιμής του πετρελαίου, το Qatar κινήθηκε στη σωστή για τα συμφέροντα του κατεύθυνση.
