Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης σχετικά με την διένεξη της Κίνας με τις Φιλιππίνες για το καθεστώς τμημάτων της Νότιας Σινικής Θάλασσας, είναι χωρίς αμφιβολία μία σημαντική απόφαση όχι μόνο για την συγκεκριμένη περίπτωση, αλλά και γενικότερα για την ισχύ και εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας όπως αυτό διαμορφώθηκε μετά την υπογραφή και κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 ( Για τα θέματα της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας και της ΑΟΖ Βλ. Τα άρθρα του καθηγητή Θ. Καρυώτη ο οποίος συμμετείχε και στην Ελληνική Αντιπροσωπεία στη Διάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας).
Ένα μέρος της απόφασης αυτής περιλαμβάνει μία προσεκτική ανάλυση σχετικά με το ζήτημα του σε ποιες περιοχές μιας χώρας αντιστοιχεί ΑΟΖ, που όπως είναι γνωστό είναι η θαλάσσια ζώνη 200 ναυτικών μιλίων μέσα στην οποία η χώρα έχει αποκλειστικά δικαιώματα αλιείας και εκμετάλλευσης των υποθαλάσσιων πλουτοπαραγωγικών πηγών και ορυκτού πλούτου εφόσον βεβαίως διαπιστωθεί ότι υπάρχει. Το κύριο ζήτημα εδώ αφορά στα νησιά και τις βραχονησίδες, αφού η απόφαση του Δικαστηρίου υιοθετεί πλήρως τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 , σύμφωνα με τις οποίες βραχονησίδες οι οποίες δεν είναι κατοικήσιμες και στις οποίες συνεπώς δεν υπάρχει ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα που να συντηρείται από πόρους προερχόμενους από την ίδια τη βραχονησίδα, δεν έχουν δικαίωμα σε ΑΟΖ, αποσαφηνίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι και αν ακόμη υπάρχουν άνθρωποι σε μια βραχονησίδα εφόσον το νερό και τα τρόφιμα που χρησιμοποιούν προέρχονται από αλλού, τότε η βραχονησίδα δεν θεωρείται κατοικήσιμη .
Η συγκεκριμένη ερμηνεία του Δικαστηρίου που στην ουσία αποτελεί παραπέρα αποσαφήνιση των σχετικών διατάξεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας , θεωρείται ότι μπορεί στο μέλλον να έχει συνέπειες για αρκετές χώρες μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα μάλιστα αφού είναι βέβαιον ότι θα παίζει πλέον ρόλο σε σχετικές αποφάσεις δικαστών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι ΗΠΑ αλλά και η Ιαπωνία για παράδειγμα, έχουν οριοθετήσει ΑΟΖ γύρω από μικρές βραχονησίδες και κοραλλιογενείς νησίδες. ΟΙ ΗΠΑ βέβαια δεν έχουν κυρώσει την Σύμβαση για το δίκαιο της Θάλασσας λόγω της αντίδρασης ορισμένων μελών της Γερουσίας τηρούν όμως σχολαστικά τις διατάξεις της. Τα προβλήματα όμως θα αρχίσουν, αν μία τρίτη χώρα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τους αλιευτικούς πόρους ή τον υποθαλάσσιο ορυκτό πλούτο που βρίσκονται σε τέτοια σημεία της Αμερικανικής ΑΟΖ, με πολύ πιθανή συνέπεια οι ΗΠΑ να δουν την έκταση της ΑΟΖ τους να μειώνεται σημαντικά, συνέπεια μιας νέας δικαστικής απόφασης που θα ορίζει ότι οι συγκεκριμένες βραχονησίδες και κοραλλιογενείς νησίδες δεν δικαιούνται ΑΟΖ.
Το θέμα αυτό, όπως φυσικά και ολόκληρη η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου για την υπόθεση της Νότιας Θάλασσας της Κίνας ενδιαφέρουν και την Ελλάδα λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει από την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας στο Αιγαίο.
