Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Την περασμένη εβδομάδα, στο πανέμορφο και ιστορικό νησί της Καραϊβικής, την Κούβα εκτυλίχθηκαν σκηνές που θύμισαν σε πολλούς την Αμερικανική κωμωδία του Ψυχρού πολέμου του 1966 με τίτλο “έρχονται οι Ρώσοι”. Πρωταγωνιστές και αυτή τη φορά η Ρωσία και οι ΗΠΑ αλλά και ο Καναδάς, με φόντο το λιμάνι της πρωτεύουσας του νησιού , της Αβάνας και τον κόλπο Γκουαντάναμο , όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν στρατιωτικά βάση απο το 1903 μετά απο διμερή συμφωνία με την Κούβα η οποία περιλαμβάνεται και στο Σύνταγμα της χώρας, παρά τις προσπάθειες του μετέπειτα ηγέτη της χώρας να την ακυρώσει, προσπάθειες που τελικά απέβησαν άκαρπες.
Η ιστορία που το περιεχόμενο της οποίας μοιάζει με νόμισμα, έχει δηλαδή δύο όψεις, μια σοβαρή και μια φαιδρή, άρχισε όταν ένας στολίσκος του Ρωσικού Πολεμικού Ναυτικού στον οποίο περιλαμβάνεται και ένα πυρηνικό υποβρύχιο με την επωνυμία ” Καζάν” το οποίο θεωρείται ένα απο τα πιο ισχυρά οπλικά συστήματα που διαθέτει η Ρωσία, μετά απο ναυτικές ασκήσεις στον Ατλαντικό, έφτασε στο λιμάνι της Αβάνας όπου του επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή απο τους κατοίκους και τις ένοπλες δυνάμεις της Κούβας. Την ίδια στιγμή το Αμερικανικό υποβρύχιο ταχείας επίθεσης, με την επωνυμία “Ελενα” έφτασε στον κόλπο του Γκουαντάναμο για μια επίσκεψη στο λιμάνι της περιοχής, στα πλαίσια μιας θαλάσσιας αποστολής για την θαλάσσια ασφάλεια και την εθνική άμυνα των ΗΠΑ, εκτελώντας διαταγές της Νότιας Διοίκησης των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων. Παράλληλα ένα περιπολικό σκάφος του Καναδικού Πολεμικού Ναυτικού, με την επωνυμία ” Μαργκαρετ Μπρουκ” έφτασε και αυτό στο Λιμάνι της Αβάνας .
Οι Ηνωμένες Πολιτείες μέσω υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων του Πενταγώνου αλλά και η Κούβα δήλωσαν ότι τα Ρωσικά πλοία δεν αποτελούν απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Καναδοί αξιωματούχοι εξηγούσαν ότι ο ελλιμενισμός του Καναδικού περιπολικού σκάφους ήταν μια επίσκεψη σε αναγνώριση της μακροχρόνιας φιλικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών. Και εδώ τελειώνει η ευφορία των εορταστικών εκδηλώσεων σχετικά με την επίσκεψη του Ρωσικού στολίσκου στην Αβάνα, και αρχίζουν τα σοβαρά. Και τούτο γιατί πρώτον, τόσο Αμερικανοί όσο και αξιωματούχοι άλλων χωρών της Δύσης έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την τρομερή ισχύ των Ρωσικών σκαφών που περιλαμβάνονται στην κλάση ” Γιασάν” στην οποία συγκαταλέγεται και το εν λόγω υποβρύχιο. Δεύτερον, γιατί η Ρωσική παρουσία στην Καραϊβική λαμβάνει χώρα σε μία χρονική στιγμή που οι σχέσεις Ουάσιγκτον και Μόσχας είναι ιδιαίτερα τεταμένες αφού ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζ. Μπάιντεν συμφώνησε να επιτραπεί στην Ουκρανία να πλήξει στόχους στη Ρωσική ενδοχώρα χρησιμοποιώντας οπλισμό που προέρχεται απο τις ΗΠΑ, και τρίτον γιατί η παρουσία των Ρωσικών πλοίων στην περιοχή σηματοδοτεί την μεγαλύτερη επίδειξη δύναμης απο τους Ρώσους και ειδικότερα τον Πρόεδρο Πούτιν με την επι πάρα πολλά χρόνια σύμμαχο τους , την Κούβα.
Οι Ρώσοι βέβαια προσπάθησαν να διασκεδάσουν τις ανησυχίες των ΗΠΑ και των άλλων χωρών της Δύσης για την παρουσία των πλοίων τους στην περιοχή, όμως αυτή η προσπάθεια δεν στάθηκε δυνατή να αποτρέψει κάποιους συνειρμούς ιδιαίτερα στους παλαιότερους Αμερικανούς που όταν πληροφορήθηκαν την άφιξη των Ρωσικών πλοίων στην Κούβα θυμήθηκαν την εποχή που η μικρή αυτή χώρα ήταν ο στενός σύμμαχος της τότε Σοβιετικής Ένωσης, και που οι εντάσεις ανάμεσα στην Ουάσινγκτον και τη Μόσχα ήταν συχνές, ιδιαίτερα μάλιστα αφού οι ΗΠΑ λόγω του καθεστώτος του Φιντέλ Κάστρο, θεωρούσαν ότι η κομμουνιστική απειλή είχε φτάσει στην “αυλή” τους. Οι εντάσεις αυτές είχαν κορυφωθεί το 1962 με την αποστολή οπλικών συστημάτων απο τη Μόσχα στην Κούβα και τον Ναυτικό αποκλεισμό του νησιού και της γύρω περιοχής απο τις ΗΠΑ, με αποτέλεσμα οι δύο υπερδυνάμεις να φτάσουν στα πρόθυρα του πολέμου, ο οποίος , ευτυχώς στο τέλος απεφεύχθη. Αυτή την σοβαρότατη κρίση μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, γνωστή ως η ” Κρίση των Πυραύλων”, διαχειρίστηκαν απο την πλευρά των ΗΠΑ ο τότε πρόεδρος Τζών Κέννεντυ με υπουργό Εξωτερικών τον Ντήν Ράσκ, και Υπουργό Αμυνας τον Ρόμπερτ ΜακΝαμάρα, και απο την πλευρά της Σοβιετικής Ένωσης ο τότε ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου Νικήτα Κρούτσεφ με Υπουργό Εξωτερικών τον Αντρέι Γκρομύκο.
Η “Κρίση των Πυραύλων” και η διαδικασία λήψης αποφάσεων που ακολουθήθηκε για να αποφευχθεί η πολεμική σύρραξη έγινε το αντικείμενο μελέτης του νέου τότε καθηγητού Διεθνών Σχέσεων Γκράχαμ Άλισον ο οποίος συμμετείχε στην Αμερικανική Επιτροπή διαχείρισης της Κρίσης και ο οποιός με βάση τις αυτές τις εμπειρίες συνέγραψε το βιβλίο ” Η ουσία της απόφασης” που διδάσκεται σε όλες τις Σχολές Διεθνών Σχέσεων στις ΗΠΑ και όχι μόνο.
*Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας η καθ΄ οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος.
*Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι διεθνολόγος, ανήκει στην παλαιότερη εκδοτική οικογένεια που δραστηριοποιείται στον περιφερειακό τύπο με την εφημερίδα Ελευθερία της Λάρισας. ‘Εχει διατελέσει σύμβουλος Πρωθυπουργού, σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών, Διευθυντής της εφημερίδας ”Ελευθερία”, επί σειρά ετών Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμβουλος έκδοσης και αρθρογράφος της ”Ελευθεροτυπίας”.