Ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.Ετσι γεννήθηκε το “Aξιον Εστί” το ποίημα που μιλά για «αυτόν τον κόσμο τον μικρό,τον Μέγα και τους καημούς της Ρωμιοσύνης.»Δημοσιεύτηκε AllTimeClassicΣτις 2 Νοεμβρίου 2023
Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
“Αξιον Εστί”, το επικό έργο ,το αριστούργημα που έμελλε να γίνει σταθμός στην ελληνική μουσική ιστορία και που η συνάντηση των δύο κορυφαίων δημιουργών του, του Οδυσσέα Ελύτη και του Μίκη Θεοδωράκη ήταν κανονισμένο από τη μοίρα να γίνει στου Λουμίδη το Σεπτέμβρη του ’60.
– “Τελείωσα το «Άξιον Εστί», το έργο της ζωής μου, νομίζω. Θα ΄θελα να σας το έστελνα κάπου, γιατί κάτι μου λέει ότι θα σας εμπνεύσει “είπε ο Οδυσσέας Ελύτης στο Μίκη Θεοδωράκη που απολάμβανε έναν ζεστό εσπρέσο, εκείνη τη στιγμή.
“Αφού τον ευχαρίστησα”, θυμάται ο Μίκης Θεοδωράκης “έγραψα τη διεύθυνσή μου στο Παρίσι και του την έδωσα : Rue de la Fontaine au Roi («Βασιλική Πηγή»! Πιο συμβολική ονομασία δεν μπορούσε πράγματι να βρεθεί για κείνη την εποχή)”. ‘Ετσι συμφωνήθηκε να γίνει δια αλληλογραφίας η δημιουργία του επικού έργου το οποίο έμεινε στην ιστορία ως το ορατόριο που μιλά για τα πάθη αλλά και τις ελπίδες ενός βασανισμένου λαού, “τους καημούς και τις ελπίδες της Ρωμιοσύνης” όπως έχει πει ο Μίκης Θεοδωράκης.
Ενώ ο Οδυσσέας Ελύτης θυμάται πως μετά την παραμονή του στην Ευρώπη μετά την κατοχή είδε πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. “Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο που κατάτρεχε τον ποιητή. Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους – και βέβαια, εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου ‘δωσε ένα δεύτερο εύρημα. Να δώσω, δηλαδή, σ’ αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας. Κι έτσι γεννήθηκε το «Άξιον Εστί».
Το κορυφαίο ποίημα, του Ποιητή της Ελλάδας, του Οδυσσέα Ελύτη, γράφτηκε το 1959 και μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη τον σπουδαίο συνθέτη λίγα χρόνια αργότερα, το 1964 καθώς χρειάστηκαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια για την ολοκλήρωση της δημιουργίας του, η οποία σφραγίστηκε με την αφήγηση του Μάνου Κατράκη και την ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση «Ένα το χελιδόνι κι άνοιξη ακριβή», «Με το λύχνο του άστρου στους ουρανούς γυρίζω»,”Της Αγάπης αίματα”, «Της δικαιοσύνης Ηλιε νοητέ»είναι μερικά μόνο τα τραγούδια του “‘Αξιον Εστί “που έχουν συγκινήσει και θα συγκινούν γενιές και γενιές Ελλήνων.
‘Ενα απόσπασμα του ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη.
Ήρθαν
ντυμένοι φίλοι
αμέτρητες φορές οι εχθροί μου
το παμπάλαιο χώμα πατώντας
και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους.
Έφεραν το Σοφό, τον Οικιστή, και το Γεωμέτρη,
βίβλους γραμμάτων και αριθμών,
την πάσα υποταγή και δύναμη, το παμπάλαιο φως εξουσιάζοντας.
Και το φως δεν έδεσε ποτέ με τη σκέπη τους.
Ούτε μέλισσα καν δεν γελάστηκε
το χρυσό ν’ αρχίσει παιχνίδι
ούτε ζέφυρος καν, τις λεύκες να φουσκώσει ποδιές.
Έστησαν και θεμελίωσαν
στις κορφές, στις κοιλάδες, στα πόρτα
πύργους κραταιούς και επαύλεις
ξύλα και άλλα πλεούμενα,
τους νόμους τους θεσπίζοντας
τα καλά και συμφέροντα,
στο παμπάλαιο μέτρο εφαρμόζοντας.
Και το μέτρο δεν… έδεσε ποτέ με την σκέψη τους.
Ούτε καν ένα χνάρι θεού
στην ψυχή τους σημάδι δεν άφησε
ούτε καν ένα βλέμμα ξωθιάς
τη μιλιά τους δεν είπε να πάρει.
Έφτασαν ντυμένοι «φίλοι»
αμέτρητες φορές οι εχθροί μου
τα παμπάλαια δώρα προσφέροντας. Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε παρά μόνο σίδερο και φωτιά.
Στ’ ανοιχτά που καρτέραγαν δάχτυλα
μόνο όπλα και σίδερο και φωτιά.
Μόνο όπλα και σίδερο και φωτιά.
Πληροφορίες και αποσπάσματα από τις σημειώσεις του Μίκη Θεοδωράκη για το “Αξιον Εστί” στην ιστοσελίδα του http://www.mikistheodorakis.gr/
