Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Οι προχθεσινές δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου της Τουρκίας κυρίου Ι. Καλίν, σχετικά με τον κατάλογο των θεμάτων που θα τεθούν προς συζήτηση στη διάρκεια της σημερινής συνάντησης του Πρωθυπουργού κυρίου Αλέξη Τσίπρα με τον Πρόεδρο της Τουρκίας κύριο Ταγίπ Ερντογάν, ήταν αποκαλυπτικές και σε ότι αφορά το εύρος των συνομιλιών και σε ότι αφορά την στρατηγική που φαίνεται ότι θα ακολουθήσει ο Τούρκος Πρόεδρος, στις συζητήσεις του με τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Πράγματι ο «κατάλογος» των προς συζήτηση θεμάτων τον οποίο παρουσίασε με τις δηλώσεις του ο Τούρκος Κυβερνητικός εκπρόσωπος, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για συνομιλίες εφ’ όλης της ύλης και σε ότι αφορά τις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών και σε ότι αφορά τις πρόσφατες εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Παράλληλα ,η εξέταση των θεμάτων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο αυτό, δείχνει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος δεν ξεχνά το φιλόδοξο σχέδιο του για την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης ,έστω και αν δεν αναφέρεται πάντα ρητά σε αυτό.
Οι αναφορές του κυρίου Καλίν στα θέματα των Μειονοτήτων στην Ελλάδα και την Τουρκία αντίστοιχα, στο Αιγαίο, τη Μεσόγειο, την υφαλοκρηπίδα και τα νησιά ,όπως επίσης και στα θέματα των αγωγών TAP και Turkish Stream συνιστούν ενδείξεις ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν θα συζητήσει με τον Πρωθυπουργό κύριο Αλέξη Τσίπρα, τα θέματα αυτά με σκοπό να επιτύχει συμφωνίες για νέες ρυθμίσεις ή τροποποιήσεις των άρθρων που αφορούν σε ορισμένα ελληνικά νησιά (κυρίως το άρθρο 13 της Συνθήκης της Λωζάννης που αναφέρεται στα νησιά Λέσβο, Χίο, Σάμο και Ικαρία) και στο καθεστώς των μειονοτήτων ( άρθρα 37 ως και 45 της Συνθήκης της Λωζάννης) και να δημιουργήσει με τον τρόπο αυτό τετελεσμένα που θα συνιστούν ισχυρά προηγούμενα στη διαδικασία αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης, που για τον κ. Ερντογάν είναι η επιβεβλημένη και απαραίτητη θεσμική αλλαγή,για την πραγματοποίηση του πολιτικού του «ονείρου» για την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Πέρα από την γενική κριτική στην αποδοχή από τον Κεμάλ Ατατούρκ και την Κυβέρνηση των «Νεότουρκων», της Συνθήκης της Λωζάννης, που ο Τούρκος Πρόεδρος θεωρεί ότι είχε ως αποτέλεσμα αφενός την γεωγραφική συρρίκνωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αφετέρου την μετεξέλιξη της στην σύγχρονη αστική Τουρκία, μετεξέλιξη την αλλαγή της οποίας όπως είναι γνωστό έχει δρομολογήσει επαναφέροντας σταδιακά τον έντονο μουσουλμανικό χαρακτήρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ,ο Τούρκος Πρόεδρος φαίνεται να επιθυμεί και την τροποποίηση των άρθρων που αναφέρονται στην οριοθέτηση των συνόρων με τη Συρία και το Ιράκ ( άρθρο 3 της Συνθήκης) και ιδιαίτερα στο θέμα της Μοσούλης η ρύθμιση του οποίου είχε αφεθεί στη δικαιοδοσία της Κοινωνίας των Εθνών. Η επιδίωξη αυτή συνδέεται και με την προσπάθεια τροποποίησης της Συμφωνίας του Κεμάλ Ατατούρκ για την παραίτηση της Τουρκίας από τις αξιώσεις της προκατόχου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Αραβικά εδάφη στα οποία υπήρχαν κοιτάσματα πετρελαίου , με αντάλλαγμα την προσάρτηση στην Τουρκία των έξι Αρμενικών επαρχιών στα Ανατολικά σύνορα της Τουρκίας με το Ιράν και το Ιράκ( η προσάρτηση προβλέπεται από τη Συνθήκη), περιοχή που σήμερα ονομάζεται Ανατόλια ( Eastern Anatolia).
Η ανταλλαγή αυτή υπήρξε ο λόγος για τον οποίο έγκυρες πηγές έχουν αναφερθεί στο ενδεχόμενο να υπάρχει προσαρτημένο στη Συνθήκη της Λωζάννης μυστικό πρωτόκολλο με βάση το οποίο να μην επιτρέπεται στην Τουρκία η διεξαγωγή ερευνών και γεωτρήσεων για την ανεύρεση πετρελαίου για όσο διάστημα ισχύει η Συνθήκη της Λωζάννης ( 100 χρόνια). Είναι αυτονόητο ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν θα ήθελε την κατάργηση ενός τέτοιου πρωτοκόλλου,εφόσον υπάρχει, αλλά και την τροποποίηση της παραίτησης από τις αξιώσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Αραβικά εδάφη που διαθέτουν πηγές ενέργειας. Εξ’ ού και η έμφαση στους αγωγούς TAP και Turkish Stream, η ύπαρξη και λειτουργία των οποίων θα δικαιολογήσει την αξίωση για τις σχετικές τροποποιήσεις.
Η αναφορά του Τούρκου Κυβερνητικού εκπροσώπου στο θέμα της υφαλοκρηπίδας σε συνδυασμό και με τις δηλώσεις του πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα αποκαλύπτει πρώτον την πρόθεση του κ. Ερντογάν να μην συζητήσει το θέμα της AOZ και δεύτερον το ενδεχόμενο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο να αποτελέσει αντικείμενο παραπομπής στο Διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
Ο Τούρκος Πρόεδρος , προφανώς έχει ενημερωθεί από τους συμβούλους του ότι με βάση την απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου της Χάγης για την Νότια Θάλασσα της Κίνας, το Καστελόριζο, θα έχει ΑΟΖ, πράγμα που ενοχλεί τον κ. Ερντογάν και ως εκ τούτου προφανώς προτιμά να μην το θέτει προς συζήτηση. Το ενδιαφέρον θα είναι αν, όπως εισηγείται ο πατέρας της ΑΟΖ καθηγητής Θ. Καρυώτης θέσει το ζήτημα ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Με αυτά ως δεδομένα τα αποτελέσματα των σημερινών συνομιλιών αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ δεν θα πρέπει να αποτελέσει έκπληξη, αν το αποτέλεσμα αυτό περιλαμβάνει και συμφωνίες και προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.
