Φωτογραφία Credit REUTERS/Florion Goga Η νέα βάση βάση του ΝΑΤΟ στην πόλη Kucova στην Αλβανία
Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Η συνεχιζόμενη κρίση στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και οι νέοι συσχετισμοί δυνάμεων που τείνουν να διαμορφωθούν εκεί μετά την απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ για την αποχώρηση των Αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Συρία, σε συνδυασμό με την ασφάλεια των ενεργειακών πηγών που, όπως είναι γνωστό, έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, στην αξιοποίηση των οποίων προσβλέπει η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να διαφοροποιηθεί ως ένα σημείο από την ενεργειακή εξάρτηση της από την Ρωσία, είναι προφανώς οι κύριες αιτίες για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Γαλλίας ,ενισχύει την στρατιωτική παρουσία της στην περιοχή.
Χώρα της Νότιας Ευρώπης με σημαντική ακτογραμμή στη Μεσόγειο, η Γαλλία έδειχνε πάντα μεγάλο ενδιαφέρον για τη Μέση Ανατολή και ειδικότερα για τη Συρία ,την επιρροή της στην οποία είχε φροντίσει να διασφαλίσει και με το περιβόητο πλέον Σύμφωνο Sykes Picot το 1916. Παράλληλα, στα πλαίσια της ΕΟΚ πρώτα και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη συνέχεια ήταν πάντα υπέρ της αναβάθμισης της Ευρωμεσογειακής Πολιτικής και της διαδικασίας της Βαρκελώνης. Φυσικά το ενδιαφέρον της Γαλλίας δεν περιορίζεται στα πολιτικά και στρατιωτικά ζητήματα της περιοχής. Εκτείνεται και στην προστασία των συμφερόντων των Γαλλικών εταιρειών, όπως ο ενεργειακός κολοσσός TOTAL που εδώ και χρόνια δραστηριοποιούνται στην περιοχή με τελευταία κίνηση, την απόφαση για την από κοινού με την Ιταλική εταιρεία ENI έρευνα για υδρογονάνθρακες στο οικόπεδο 7 της Κυπριακής ΑΟΖ.
Τις τελευταίες ημέρες η Γαλλία, προκειμένου να δείξει και έμπρακτα το ενδιαφέρον της για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και να στείλει μηνύματα προς διάφορες κατευθύνσεις, προέβη σε μία θεαματική κίνηση στο περιθώριο της Ευρωμεσογειακής Συνόδου στην Κύπρο. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Ε. Μακρόν συμφώνησε με τον Πρόεδρο της Κύπρου Ν. Αναστασιάδη για την μόνιμη παρουσία του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού και της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας σε δύο βάσεις, στο Μαρί και στο αεροδρόμιο «Ανδρέας Παπανδρέου» στην Πάφο αντίστοιχα, όπως επίσης και για την εγκατάσταση νέου υπερσύγχρονου ραντάρ στο όρος Τρόοδος.
Η νέα αυτή εξέλιξη είναι χωρίς αμφιβολία πολύ σημαντική, όχι μόνο γιατί δρομολογήθηκε εν μέσω των συνεχών Τουρκικών απειλών και προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Κύπρος, αλλά και διότι με αυτήν τονίζεται, ιδιαίτερα στην παρούσα γενικότερη συγκυρία, η στρατηγική της σημασία και για τη Γαλλία η οποία θεωρεί πλέον απαραίτητη την στρατιωτική της παρουσία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι εν προκειμένω ενδιαφέρον το απόσπασμα από την σχετική δήλωση του Γάλλου Προέδρου σύμφωνα με το οποίο υπολογίζει «…. πολύ σε αυτή τη συνεργασία η οποία απεικονίζει τη φιλοδοξία μιας κυρίαρχης Ευρώπης να προφυλάξει τον εαυτό της…».
Υπάρχει όμως και μία ακόμη διάσταση, αυτή που έχει σχέση με το BREXIT. Ως τώρα η Ευρωπαϊκή παρουσία στην περιοχή διασφαλιζόταν από τις Βρετανικές βάσεις που βρίσκονται στην Κύπρο. Όταν η Μεγάλη Βρετανία αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή ‘Ενωση οι βάσεις αυτές θα εξυπηρετούν μόνο τους σκοπούς της Μεγάλης Βρετανίας και του ΝΑΤΟ, ενώ για την παραμονή τους θα πρέπει να γίνει νέα διαπραγμάτευση ιδιαίτερα μάλιστα αφού η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Η Γαλλία λοιπόν, με τις γνωστές θέσεις της για την αναγκαιότητα αυτόνομων Ευρωπαϊκών ενόπλων δυνάμεων σπεύδει να καλύψει το κενό για την Ευρωπαϊκή στρατιωτική παρουσία που θα αφήσει η Μεγάλη Βρετανία μετά την αποχώρηση της από την ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα ως χώρα μέλος και του ΝΑΤΟ συμβάλλει και στην ενίσχυση της Νατοϊκής παρουσίας στην περιοχή.
Παράλληλα το ΝΑΤΟ ενισχύει και την παρουσία του στην περιοχή των Βαλκανίων προκειμένου δημιουργηθεί ένα «αντίπαλο δέος» στην προσπάθεια της Ρωσίας να ενισχύσει την παρουσία της στα Βαλκάνια κυρίως μέσω της παραπέρα ανάπτυξης και επέκτασης των σχέσεων της με τη Σερβία.
Ήδη το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε την έναρξη εργασιών για την κατασκευή της πρώτης Νατοϊκής βάσης στα Δυτικά Βαλκάνια και πιο συγκεκριμένα στην πόλη Kucova της Αλβανίας ( βρίσκεται σε απόσταση 70 χιλιόμετρων από την Αλβανική πρωτεύουσα). Το σημαντικό αυτό έργο για την Νατοϊκή παρουσία στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, αποφασίστηκε σε συνάντηση που είχαν ο Υπουργός Άμυνας της Αλβανίας Otta Xhacha και ο διοικητής των συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων στρατηγός Tod Wolters.
Σύμφωνα με πληροφορίες η πόλη Kucova, το αεροδρόμιο της οποίας διαθέτει έναν διάδρομο προσγείωσης και απογείωσης που είχαν σχεδιάσει Σοβιετικοί τεχνικοί και είχαν κατασκευάσει πολιτικοί κρατούμενοι το 1950, επελέγη γιατί η συγκεκριμένη τοποθεσία θεωρείται πλεονεκτική και για την Αλβανία και κατ’ επέκταση για τα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και γιατί στην περιοχή επικρατούν πολύ καλές καιρικές συνθήκες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ως το 2006 το εν λόγω αεροδρόμιο φιλοξενούσε τα ρωσικά αεροσκάφη MIG της Αλβανικής Πολεμικής Αεροπορίας. Τότε όμως τα αεροσκάφη αυτά αποσύρθηκαν και την επιτήρηση του Αλβανικού εναέριου χώρου ανέλαβαν η Ελλάδα και η Ιταλία.
Το ερώτημα βέβαια που προκύπτει, αφορά στο αν θα υπάρξει νέα αντίδραση της Ρωσίας και σε ότι αφορά την νέα συμφωνία αμυντικής συνεργασίας Γαλλίας-Κύπρου και σε ότι αφορά την εγκατάσταση της νέας Νατοϊκής βάσης στην Αλβανία, αφού μέσα από τις κινήσεις αυτές προφανώς διαβλέπει την συνεχιζόμενη προσπάθεια ενίσχυσης της παρουσίας και του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκή ‘Ενωση και στα Βαλκάνια και στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο. «Κλειδί» για την ενδεχόμενη νέα Ρωσική αντίδραση θα είναι φυσικά οι νέες στενές σχέσεις της χώρας με την Τουρκία, η οποία όπως είναι γνωστό διατηρεί στενές σχέσεις με την Αλβανία ενώ συνεχίζει την στην ουσία άκαμπτη στάση της στις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού. Στο βάθος βέβαια υπάρχουν και οι Ρωσικοί υπολογισμοί για τις συνέπειες θα έχει η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της περιοχής για την Ρωσική ενεργειακή πολιτική και τις δραστηριότητες της GAZPROM.
Όσο όμως και αν πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα η όποια Ρωσική αντίδραση, δεν είναι το κύριο ζήτημα . Αυτό είναι αν και σε ποιο βαθμό αυτή η απόφαση του Προέδρου της Κύπρου για την αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία θα έχει θετική επίδραση στις προσπάθειες για την προστασία της Κύπρου από τις γνωστές επιβουλές και στις προσπάθειες για την εξεύρεση δίκαιης και διαρκούς λύσης του Κυπριακού. Αυτό θα φανεί στο προσεχές μέλλον.
*Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι διεθνολόγος, ανήκει στην παλαιότερη εκδοτική οικογένεια που δραστηριοποιείται στον περιφερειακό τύπο.’Εχει διατελέσει σύμβουλος του πρωθυπουργού(1983-1986) σύμβουλος στο υπουργείο εξωτερικών(1986-1989) διευθυντής της εφημερίδας Ελευθερία (1990-1994) ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ( 1994-2009) σύμβουλος έκδοσης και αρθρογράφος της Ελευθεροτυπίας.
