Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
Με έναν πολύ περιεκτικό ποιητικό λόγο ο Νίκος Γκάτσος περιγράφει στο ποίημα του Χοντρομπαλού, το οποίο μελοποίησε το 1991 ο μεγάλος συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος και παρουσίασε στον δίσκο του «Κατά Μάρκον» του Νίκου Γκάτσου, την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας που την παρουσιάζει τρυφερά σαν «μια γρια χοντρομπαλού στην Κοκκινιά» υπογραμμίζοντας τις αιτίες στις οποίες οφείλεται πολλές φορές η κακοδαιμονία των Ελλήνων, που οδήγησε και στην κατάσταση που σήμερα βρίσκεται η χώρα.
‘Ενα αριστουργηματικά μελοποιημένο ποίημα, εξαιρετικά επίκαιρο, που ερμήνευσαν με μοναδικό και συγκλονιστικό τρόπο ο ίδιος ο Σταύρος Ξαρχάκος και η Δέσπω Διαμαντίδου. Αξίζει να θυμηθούμε τι γράφει ο Σταύρος Ξαρχάκος στο εσωτερικό του δίσκου:
Τα «Κατά Μάρκον» τραγούδια του Νίκου Γκάτσου διαπερνούν τα αδιαφανή κρύσταλλα της σύγχρονης αναλγησίας μας. Τα «Κατά Μάρκον» τραγούδια αποκαλύπτουν την πραγματικότητα της σύγχρονης πολιτικής μας ζωής με «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα» και σαν νυστέρια φτάνουν ως το κόκαλο της ευθύνης όλων μας για το κακό που μας τριγυρνά και απειλεί να μας καταστρέψει.
Σ’ αυτά τα νέα «Αμοργιανά» τραγούδια του, ο Νίκος Γκάτσος, με δέος, οργή και πόνο, βάζει τίτλους σκληρούς και λέει λόγια πικρά για να ξυπνήσει από τη νάρκη τους συνέλληνες, λίγο πριν από μια ανεπανόρθωτη καταστροφή. Και τα τραγούδια του αυτά δεν έχουν καμιά κομματική σκοπιμότητα ή δεν είναι τραγούδια καμιάς συνηθισμένης πολιτικο-κομματικής τραγουδοποιίας και θεολογίας.
Είναι τραγούδια μιας βαθιάς συναίσθησης ευθύνης ενός ποιητή της ελληνικής ψυχής και της ανθρώπινης αγωνίας, που θέλησε τώρα, στην τέλεια ωριμότητά του, να περάσει (με το τραγούδι), στο στόμα, στην ψυχή και στο μυαλό του λαού μας, το λόγο και τον ήχο της οργής απέναντι σε «εκείνα και εκείνους» που καταστρέφουν τη Ελλάδα. Απέναντι σε εκείνους που προσπαθούν να εξαφανίσουν την ελληνική συναίσθηση και συνείδηση και, τέλος, απέναντι σε εκείνους που συντελούν στη σημερινή γενοκτονία των Ελλήνων από Έλληνες, με τη βοήθεια όλων των ανθελλήνων της Ευρώπης και του κόσμου.
Τα «Κατά Μάρκον» τραγούδια του Νίκου Γκάτσου «μιλούν» από μόνα τους. Εγώ, με τα λίγα λόγια μου, θέλησα να επισημάνω την ιδιαίτερη σημασία τους σ’ αυτή την κρίσιμη καμπή.
Σταύρος Ξαρχάκος
Η Χοντρομπαλού(Ελλάδα), “μια γρια χοντρομπαλού στην Κοκκινιά» που «μάνα θύμιζε τρελή» μονολογεί:
Μια Κυριακή στην Κοκκινιά
στην παιδική μου γειτονιά
είδα μια γριά χοντρομπαλού
που ο νους της έτρεχε αλλού
Την κοίταξα με κοίταξε
σαν κουκουβάγια σε μπαξέ
και μου ‘πε με φωνή θολή
που μάνα θύμιζε τρελή:
«Σε χώμα φύτρωσα ζεστό
αιώνες πριν απ’ τον Χριστό.
Ζούσα καλά κι ευχάριστα
κι έπαιρνα μόνο άριστα.
Μα σαν προχώρησε ο καιρός
έγινε ο κόσμος μοχθηρός
και με βατέψανε, που λες,
αράδα βάρβαρες φυλές
Σελτζούκοι Σλάβοι Ενετοί
λες κι ήταν όλοι τους βαλτοί
Τότε κατάλαβα γιατί
καμένο ήμουνα χαρτί
δίχως χαρά δίχως γιορτή
Σιγά σιγά και ταπεινά
μ’ αγώνες και με βάσανα
καινούργια έβγαλα φτερά
μα ήρθαν τα χειρότερα
Είδα το ίδια μου παιδιά
να δίνουν σ’ άλλους τα κλειδιά
και με χιλιάδες ψέματα
με προδοσίες κι αίματα
να μου σπαράζουν την καρδιά
Γι’ αυτό μια νύχτα σκοτεινή
θ’ ανέβω στην Καισαριανή
με κουρασμένα βήματα
να κλάψω για τα θύματα
στ’ αραχνιασμένα μνήματα
Κι εκεί ψηλά στον Υμηττό
αντίκρυ στον Λυκαβηττό
μικρό κεράκι θα κρατώ
να φέγγει χρόνους εκατό»
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Τραγουδούν: Σταύρος Ξαρχάκος Δέσπω Διαμαντίδου
