Του Γιώργου Π. Δημητρακόπουλου
Σoκ και οργή προκαλεί το πρωτοσέλιδο της έγκριτης εφημερίδας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ στο οποίο παρατίθεται άρθρο -έρευνα της διακεκριμένης και πεπειραμένης περί τα θέματα εξωτερικής πολιτικής δημοσιογράφου Κύρας Αδάμ , ανήμερα της Επετείου της 28ης Οκτωβρίου, σύμφωνα με το οποίο η Τουρκία ανήγγειλε επισήμως και εγγράφως ότι η Βραχονησίδα Ζουράφα βρίσκεται εντός του F.I.R Κωνσταντινούπολης στο οποίο η Τουρκία έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα, ενώ χαρακτηρίζει υποτονική την αντίδραση της Αθήνας που δεν κατήγγειλε το γεγονός στους Διεθνείς Οργανισμούς, προκειμένου να προστατέψει την Εθνική μας Κυριαρχία.
Η στρατηγική σημασία της βραχονησίδας Ζουράφα είναι τεράστια για δύο λόγους: Πρώτον γιατί ευρισκόμενη στο Βορειοανατολικότερο άκρο της Ελληνικής Επικράτειας, αλλά και της Ε.Ε-απέχει μόλις 6 μίλια απο τη Σαμοθράκη- αποτελεί σημείο κλειδί για την χάραξη της θαλάσσιας οριογραμμής μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, και κατ’ επέκταση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, όπως η υφαλοκρηπίδα και η ΑΟΖ.
Δεύτερον γιατί υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, ότι στην περιοχή πέριξ της βραχονησίδας υπάρχουν σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Οι ενδείξεις αυτές ενισχύονται σοβαρά απο μία ελαιώδη ουσία που αναβλύζει στην θάλασσα γύρω απο τη βραχονησίδα, γεγονός στο οποίο οφείλεται και η αναφορά στην βραχονησίδα με το όνομα “Λαδοξέρα”.
Η Τουρκία γνωρίζοντας την στρατηγική σημασία της βραχονησίδας ,εδώ και χρόνια επιδιδόταν στην με κάθε τρόπο και μέσο αμφισβήτηση των Ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων επι της Ζουράφα. Το 1997 το Τουρκικό Γενικό Επιτελείο Ναυτικού σε σχετικό εγχειρίδιο που είχε τότε εκδόσει και αποστείλει σε όλες τις Τουρκικές αντιπροσωπείες ανά την υφήλιο, είχε συμπεριλάβει τη Ζουράφα στον κατάλογο των 130 βραχονησίδων οι οποίες σύμφωνα με την Τουρκική θέση είναι υπό καθεστώς αμφισβήτησης χαρακτηριζόμενες ως “Γκρίζες Ζώνες”, ενώ έκτοτε πολλά και συνήθη είναι τα επεισόδια ενοχλήσεων και παραβιάσεων απο πλοία του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, υπερπτήσεις απο Τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, και προκλήσεις Τούρκων ψαράδων εναντίον Ελλήνων που ψάρευαν στην πλούσια για την αλιεία περιοχή. Σε μία περίπτωση μάλιστα το 2003 η Τουρκική Ακτοφυλακή είχε συλλάβει Έλληνες ψαράδες που ψάρευαν στην περιοχή και τους οδήγησε στην Τουρκία κατάσχοντας το καΐκι τους.
Βέβαια πέρα απο την πολιτικοστρατιωτική διάσταση που έχει η Ζουράφα , η Τουρκία, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, δεν παραβλέπει και την ενεργειακή λόγω των ενδείξεων για την ύπαρξη υδρογοναναθράκων στην περιοχή πέριξ της βραχονησίδας. Η πρώτη αξιοσημείωτη αναφορά στην ύπαρξη κοιτασμάτων στην θαλάσσια περιοχή πέριξ της Ζουράφας έγινε το 1897 απο τον διακεκριμένο Σαμοθρακίτη λόγιο Νικόλαο Φαρδή ο οποίος θεωρούσε την βραχονησίδα ως κέντρο σεισμών της Σαμοθράκης και υπόλειμμα τεσσάρων νησίδων του Θρακικού Πελάγους πριν απο πολλά χρόνια, αναφέροντας μάλιστα ότι στην θαλάσσια περιοχή της υπήρχε έντονη οσμή απο πετρέλαιο ενώ στα βυθισμένα τμήματα της ήταν διακριτά ίχνη απο αρχαία κτίσματα. Εξίσου σημαντική είναι και η σχετική αναφορά που προέρχεται απο τον τότε Υπουργό Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελο Κουλουμπή ,ο οποίος σε άρθρο του το 2000 είχε υποστήριξει ότι η Ζουράφα και άλλες βραχονησίδες του Αιγαίου, θα γίνουν οι “Χρυσοφόρες Πύλες” αφού τα ευρισκόμενα εκεί πετρελαϊκά κοιτάσματα θα καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας για πολλά χρόνια.
Όμως υπάρχει ένα σημαντικό πρόβλημα: η Ζουράφα λόγω της διάβρωσης των ακτών της βυθίζεται σταδιακά με αποτέλεσμα σε λίγα χρόνια να μετατραπεί σε ύφαλο. Ενδεικτική είναι η διαπίστωση που περιλαμβάνεται σε έκθεση της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού μας Ναυτικού: Παλαιότερα η έκταση της βραχονησίδας υπολογιζόταν στα 9 στρέμματα και το μήκος της ακτογραμμής της στα 465 μέτρα. Σήμερα η έκτασή της είναι λιγότερη απο ένα στρέμμα, η δε ακτογραμμή της υπολογίζεται στα 32 μέτρα. Αρμόδιοι Διπλωματικοί και στρατιωτικοί παρατηρητές έχουν κατά καιρούς εκφράσει την ανησυχία τους για την διάβρωση της Ζουράφας και τις σοβαρές συνέπειες που θα έχει αν η βραχονησίδα μετατραπεί σε ύφαλο, ενώ και ο διάσημος συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος, ως Ευρωβουλευτής την περίοδο 2000-2004 είχε υποβάλλει ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητώντας να ληφθούν μέτρα για την διάσωση της βραχονησίδας καθώς αυτή αποτελεί το Βορειοανατολυκότερο άκρο της Ε.Ε και όχι μόνο της Ελλάδας βέβαια όπως ήταν αναμενόμενο η Ε.Ε δεν έδειξε κανένα ενδιαφέρον για την προστασία αυτού του τμήματος των συνόρων της.
Με την ενέργεια που αποκάλυψαν σήμερα η δημοσιογράφος Κύρα Αδάμ και η εφημερίδα Δημοκρατία, η Τουρκία , κατά την πάγια τακτική της δημιούργησε ένα ακόμη τετελεσμένο γεγονός σε βάρος της Ελλάδας ενόψη της συζητούμενης προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο του Αμβούργου εφόσον ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες. Παράλληλα, η Τουρκία δημιουργεί, και ένα σοβαρό προηγούμενο σχετικά με τα F.I.R Αθηνών και Κωνσταντινούπολης. Η ένταξη της Ζουράφα στο F.I.R Κωνσταντινούπολης επεκτείνει τα όρια επιχειρησιακής ευθύνης του σε βάρος των ορίων επιχειρησιακής ευθύνης του F.I.R Αθηνών, με αρνητικές επιπτώσεις για τη χώρα μας και σε ότι αφορά τα ζητήματα εναερίου κυκλοφορίας, πως θα μπορεί πλέον να γίνει, αν κριθεί απαραίτητο, πλευρικός διαχωρισμός αεροσκαφών που πετούν πάνω απο την περιοχή Έρευνας και Διάσωσης και διαδικασίες για την πραγματοποίηση ασκήσεων, που θα υποβάλλονται πλέον οι απαραίτητες NOTAM για την πραγματοποίηση ασκήσεων στην περιοχή με αντικατοπτρισμούς και στα αρμόδια όργανα της Ε,Ε (βλ. Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός) και στα αρμόδια όργανα του ΝΑΤΟ ( βλ. Επιτροπή για τον σχεδιασμό των ασκήσεων). Αυτο βέβαια αποτελεί χρόνια επιδίωξη της Τουρκίας, προκειμένου να δημιουργήσει προηγούμενα, μέσα απο τα οποία φιλοδοξεί να πετύχει αλλαγή του υφιστάμενου καθεστώτος στον εναέριο χώρο του Αιγαίου. Το ζήτημα αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία λόγω των διεξαγόμενων την σημερινή περίοδο συζητήσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και των αποφάσεων που θα ανακοινωθούν στη Σύνοδο Κορυφής της Θεσσαλονίκης τον ερχόμενο Δεκέμβριο.
Η υποτονική δε αντίδραση της Αθήνας που όπως αναφέρεται στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, δεν κατήγγειλε το γεγονός στους Διεθνείς Οργανισμούς για να προστατέψει τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα κάνει την σημερινή δήλωση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας κ. Ν. Δένδια σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα θα επαναδιατυπώσει το ΟΧΙ σε κάθε προσπάθεια αμφισβήτησης της Εθνικής Κυριαρχίας και των Κυριαρχικών δικαιωμάτων της, να φαίνεται αστεία και τον καθιστά υπόλογο απέναντι στους ‘Έλληνες, ενώ σε απλά ελληνικά θα λέγαμε ότι με τις δηλώσεις του όταν συμβαίνουν αυτά καθίσταται “Τζάμπα Μάγκας”.
Παράλληλα θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η υποτονική αυτή αντίδραση συνιστά προάγγελο αντίστοιχων εξελίξεων στο πλαίσιο των Ελληνοτουρκικών σχέσεων, αν ληφθεί υπόψη και η περί υποχωρήσεων αναφορά του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη σε παλαιότερη συνέντευξη του σε τηλεοπτικό κανάλι. Μεγάλη ευθύνη βέβαια για την εν λόγω εξέλιξη έχει και ο Υπουργός Μεταφορών αφού υπεύθυνη αρχή για το F.I.R Αθηνών είναι η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας η οποία υπάγεται στη αρμοδιότητα του.
Την περίοδο των Κυβερνήσεων Ανδρέα Γ. Παπανδρέου με αρμόδιο για τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις τον Υπουργό-Αναπληρωτή Εξωτερικών Γιάννη Καψή, υπήρχε στο Υπουργείο Εξωτερικών η Επιτροπή Αεροναυτιλίας και Εναερίου χώρου ( ΕΑΝΕΧ), μικτή διυπουργική επιτροπή αποτελούμενη απο εκπροσώπους των Υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας που παρακολουθούσε τα θέματα αυτά και τα χειριζόταν με μεγάλη επιτυχία. Τότε με σχετικό νόμο ιδρύθηκε και η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) προκειμένου η παρακολούθηση και ο χειρισμός των θεμάτων αυτών να γίνεται κατά τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Σύμφωνα με πληροφορίες η Επιτροπή αυτή υπάρχει ακόμα και σήμερα. Το ερώτημα λοιπόν αφορά στο αν έχει όπως τότε ουσιαστικές αρμοδιότητες ή αν στο όνομα των υποχωρήσεων που στην ουσία προανήγγειλε ο κ. Πρωθυπουργός στην πολυσυζητημένη συνέντευξη του η Επιτροπή υπολειτουργεί, προκειμένου να ρυθμιστούν όλα σε υψηλό πολιτικό επίπεδο με όποιους κινδύνους η επιλογή αυτή εγκυμονεί. Και ένα ερώτημα για τα κόμματα της Αντιπολίτευσης. Θα υπάρξει επιτέλους απο την πλευρά σας μία έντονη αντίδραση για την πολύ σοβαρή αυτή εξέλιξη ;
*Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος.
*Ο Γιώργος Δημητρακόπουλος είναι διεθνολόγος, ανήκει στην παλαιότερη εκδοτική οικογένεια που δραστηριοποιείται στον περιφερειακό τύπο με την εφημερίδα Ελευθερία της Λάρισας. ‘Εχει διατελέσει σύμβουλος Πρωθυπουργού, σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών, Διευθυντής της εφημερίδας ”Ελευθερία”, επί σειρά ετών Ευρωβουλευτής και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμβουλος έκδοσης και αρθρογράφος της ”Ελευθεροτυπίας”.