Του Γιώργου Δημητρακόπουλου

Η προχθεσινή απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλλουν στο εξής κυρώσεις σε όσες χώρες  και τις εταιρείες τους συνεχίσουν να προμηθεύονται πετρέλαιο από το Ιράν, έχει  και εξωτερικές αλλά και εσωτερικές διαστάσεις , που αναλυόμενες οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι πρόκειται για απόφαση που εμπεριέχει μεγάλο ρίσκο για τις ίδιες τις ΗΠΑ.

Από τις πέντε χώρες, Κίνα, Ινδία, Νότια Κορέα, Ιαπωνία και Τουρκία, που θίγονται άμεσα από την νέα αυτή απόφαση των ΗΠΑ, οι περιπτώσεις της Κίνας και της Τουρκίας είναι κατ’ αρχήν αυτές που περικλείουν τους περισσότερους κινδύνους. Όπως είναι γνωστό, και  στις πέντε αυτές χώρες οι ΗΠΑ είχαν χορηγήσει ειδική άδεια ( εξαίρεση από την εφαρμογή των κυρώσεων) προκειμένου, παρά τις υφιστάμενες κυρώσεις να προμηθεύονται πετρέλαιο από το Ιράν. Με τις νέες κυρώσεις αίρονται οι εξαιρέσεις αυτές.

Όπως είναι γνωστό οι ΗΠΑ διαπραγματεύονται αυτή την περίοδο με την Κίνα την σύναψη μιας εκτεταμένης συμφωνίας που θα καλύπτει κυρίως τον τομέα των εμπορικών σχέσεων. Αν και οι σχετικές διαπραγματεύσεις προχωρούν με σχετικά γοργούς ρυθμούς με διαπραγματευτικούς κύκλους σε Washington και Πεκίνο, φαίνεται ότι σε ορισμένες περιπτώσεις επισκιάζονται από συγκεκριμένα  γεγονότα, όπως για παράδειγμα η σύλληψη τον Ιανουάριο από τις Καναδικές αρχές μετά από σχετικό αίτημα των Αμερικανικών αρχών , της κυρίας Meng Wanzhou, ανώτατου στελέχους της εταιρείας Huawei, την οποία οι ΗΠΑ θεωρούν απειλή για την ασφάλεια τους κυρίως λόγω των ισχυρών δικτύων 5G  που αναπτύσσει η εν λόγω εταιρεία.  Το Αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης ζητά την έκδοση της κυρίας Meng προκειμένου να αντιμετωπίσει κατηγορίες ότι βοήθησε την εταιρεία της να παρακάμψει προηγούμενες Αμερικανικές κυρώσεις σχετικά με τη συνεργασία με το Ιράν.

Ο Πρόεδρος Trump είχε αφήσει  να εννοηθεί ότι θα μπορούσε να παρέμβει για την απελευθέρωση της κυρίας Meng, αν η Κίνα έδειχνε εποικοδομητικό  πνεύμα συνεργασίας στις διαπραγματεύσεις για την σύναψη της συμφωνίας για τα θέματα του εμπορίου. Με βάση αυτή την πρακτική και με δεδομένο ότι οι νέες κυρώσεις για την απαγόρευση προμήθειας πετρελαίου από το Ιράν θα δημιουργήσουν σοβαρό ενεργειακό πρόβλημα στην Κίνα που είναι ο κυριότερος αγοραστής Ιρανικού πετρελαίου, θα μπορούσε το ζήτημα αυτό να αποτελέσει ένα νέο διαπραγματευτικό χαρτί στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων για την σύναψη της Συμφωνίας, με τον Αμερικανό Πρόεδρο να υπόσχεται την παράταση της εξαίρεσης από το καθεστώς των κυρώσεων  για την Κίνα αν η χώρα επιδείξει εποικοδομητικό πνεύμα στις συνομιλίες, και τον Κινέζο ομόλογο του να ζητά την παράταση αυτή προκειμένου να δείξει το εποικοδομητικό αυτό πνεύμα συνεργασίας και να μην απειληθεί τελικά η σύναψη της Συμφωνίας. Η ισχύς βέβαια αυτού του πλεονεκτήματος, εξαρτάται από το αν η Κίνα ενεργοποιήσει έναν μηχανισμό – είναι σε θέση να το κάνει- μέσω του οποίου να παρακάμπτει το υπάρχον διεθνές τραπεζικό σύστημα προκειμένου να διεκπεραιώνει τις συναλλαγές της με την Κίνα ιδιαίτερα στον τομέα της αγοράς πετρελαίου.

Οι Αμερικανο-Τουρκικές σχέσεις  διέρχονται μια από τις σημαντικότερες κρίσεις στην ιστορία τους. Στην ήδη πολύ τεταμένη ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί από  την υπόθεση των S-400 και των F-35 και την υπόθεση Γκιουλέν, έρχεται να προστεθεί και η πρόσφατη υπόθεση των κυρώσεων που δημιουργούν πρόβλημα στην Τουρκία αφού είναι ένας εκ των σημαντικών αγοραστών Ιρανικού πετρελαίου που ταυτόχρονα συμμετέχει μαζί με το Ιράν και την Ρωσία στην διαδικασία «Αστάνα» ( η ονομασία από την πόλη του Καζακστάν που διεξάγονται οι συνομιλίες) που έχει ως στόχο την επίλυση της συνεχιζόμενης κρίσης στη Συρία.

Μετά την ανακοίνωση των νέων κυρώσεων , η Τουρκία ζήτησε την παράταση της εξαίρεσης από τις κυρώσεις που της είχε παλαιότερα όπως και στην Κίνα χορηγηθεί, προκειμένου να συνεχίσει να προμηθεύεται πετρέλαιο από το Ιράν και αφενός να μην αντιμετωπίσει ενεργειακά προβλήματα η ίδια , αφετέρου να συνεχίζει να στηρίζει τον σύμμαχο της που όπως είναι γνωστό δέχεται σοβαρό πλήγμα από τις Αμερικανικές κυρώσεις. Αν οι ΗΠΑ παραμείνουν στη θέση τους για τις κυρώσεις στο Ιράν, τότε είναι μάλλον βέβαιο ότι η Τουρκία θα εντείνει ακόμη περισσότερο την αντιαμερικανική ρητορική της όπως επίσης , στα πλαίσια των σχέσεων που έχει ήδη αναπτύξει με την Ρωσία μέσω των εξοπλιστικών προγραμμάτων και του αγωγού Turkish Stream, είναι πιθανό να προσφύγει στη Ρωσία προκειμένου να καλύψει το κενό που θα δημιουργηθεί ,λόγω των κυρώσεων, στις ενεργειακές της ανάγκες, ενοχλώντας με τον τόπο αυτό για μία ακόμη φορά τις ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ βέβαια διαμηνύουν προς κάθε κατεύθυνση ότι έχουν συνεννοηθεί με τη Σαουδική Αραβία, δεδηλωμένο εχθρό του Ιράν,  προκειμένου να καλυφθούν οι ελλείψεις που θα δημιουργηθούν στις αγορές πετρελαίου. ‘Όμως η επιλογή αυτή, φαίνεται να εξυπηρετεί περισσότερο τη Σαουδική Αραβία της οποίας ο κρατικός προϋπολογισμός θα ενισχυθεί σημαντικά από τα έσοδα που προέρχονται από τις πωλήσεις πετρελαίου και από την σχετική αύξηση των τιμών λόγω των κυρώσεων,  όπως επίσης και τις ευνοϊκές συνθήκες που δημιουργούνται για την πώληση της Σαουδαραβικής ARAMCO που ως τώρα είχε μάλλον παγώσει, ενώ για τον Πρόεδρο Trump αυτή η επιλογή, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες  στο εσωτερικό της χώρας, αφού η Σαουδική Αραβία αντιμετωπίζει την σκληρή κριτική πολλών μελών του Αμερικανικού Κογκρέσου και για την πολιτική της στο θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και για την ανάμειξη της στον πόλεμο στην Υεμένη και για την ανάμειξη των κρατικών υπηρεσιών της στη πρόσφατη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Jamal Khashoggi.

Με αυτά ως δεδομένα οι νέες Αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν, που μπορεί να πλήξουν και την Ελλάδα που κατά καιρούς προμηθεύεται με ευνοϊκούς όρους πετρέλαιο από το Ιράν , αποτελούν για τον Πρόεδρο Trump μία κίνηση μεγάλου ρίσκου.

*Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του AllTimeClassic

*Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας η καθ΄ οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος