Της Μαρίνας Μπαμπαλιάρη
«Και τότε είδαμε κάτι που ήταν αδύνατο να φανταστώ, γιατί ποτέ δεν είχε βρεθεί τέτοιο οστεοδόχο σκεύος: μια ολόχρυση λάρνακα με ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι στο κάλυμμά της…»
“Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε…». (Μ. Ανδρόνικου, Το Χρονικό της Βεργίνας, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1997).
Μ΄ αυτά τα λόγια αρχίζει την περιγραφή του ο αρχαιολόγος Μανώλης Ανδρόνικος για το τι είδε όταν άνοιξε για πρώτη φορά την σαρκοφάγο στον τάφο του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β’ όταν στις 8 Νοεμβρίου του 1977 έφερνε στο φως μία από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις όλων των εποχών: Τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας.
Ο μεγάλος ‘Ελληνας αρχαιολόγος Μανωλης Ανδρόνικος και το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης μετά τις ανασκαφές που διενήργησε στη Βεργίνα συνέχισε τις ανασκαφές που είχε ξεκινήσει το 1937 ο καθηγητής αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ρωμαίος και έφερε στο φως το θρυλικό ανάκτορο των Αιγών το οποίο ήταν χτισμένο στο άστυ των Αιγών στα χρόνια του Φιλίππου Β΄ (359-336 π.Χ.).
Στη νότια άκρη του Μακεδονικού κάμπου, σκαρφαλωμένες στους πρόποδες των Πιερίων, βρίσκονται οι Αιγές, “ο τόπος με τα πολλά κοπάδια“, η πρώτη πόλη των Μακεδόνων. Ένας χρησμός που λέγεται ότι δόθηκε στον Περδίκκα Α΄ αναφέρεται στην ίδρυση τους, συσχετίζοντας το όνομα της πόλης με τα κοπάδια των γιδιών: ”..όπου θα δεις χιονόλευκες γίδες με λαμπερά κέρατα να κοιμούνται, στα χώματα εκείνης της γης, θυσίασε στους τρισμακάριστους θεούς και χτίσε το άστυ μιας πόλης”.
Tο πρώτο Μακεδονικό αστικό κέντρο βρίσκεται στα νότια του Αλιάκμονα, στην καρδιά της περιοχής που ήταν για τον Ηρόδοτο η ”Μακεδονίς Γη”, η κοιτίδα των Μακεδόνων.
Το ανάκτορο ένα τεράστιο κτήριο,βρίσκεται σε ένα υπερυψωμένο σημείο της πλαγιάς και είναι το μεγαλύτερο της κλασικής Ελλάδας, τριπλάσιο από τον Παρθενώνα -αφού ήταν ορατό από ολόκληρη τη λεκάνη της Μακεδονίας-σύμβολο δύναμης και ομορφιάς και κέντρο σημαντικών αποφάσεων.
Κτήριο πρωτότυπο, επαναστατικό και πρωτοποριακό για την εποχή, το ανάκτορο που ένας μεγαλοφυής αρχιτέκτονας μάλλον ο Πύθεος δημιούργησε για τον Φίλιππο στις Αιγές, θα γίνει το αρχέτυπο όλων των «βασιλείων», δηλαδή των ανακτόρων της ελληνιστικής οικουμένης και όχι μόνον.
Τοιχοποιίες και αρχιτεκτονικά μέλη όλα επεξεργασμένα με εκπληκτική ακρίβεια, καλύφθηκαν με άριστης ποιότητας μαρμαροκονίες με λεία και στιλπνή επιφάνεια που υποβάλει την εντύπωση μαρμάρου και ανακαλεί την περιγραφή του Βιτρούβιου για τα κονιάματα του παλατιού του Μαύσωλου που έλαμπαν σαν να ήταν από γυαλί.
Χιλιάδες κεραμίδια και ανάγλυφα ακροκέραμα εξαιρετικής ποιότητας, εκατοντάδες τετραγωνικά μέτρα μαρμαροθετήματα και ψηφιδωτά, μερικά από τα οποία είναι εξαίρετα έργα τέχνης, πανάκριβες χρωστικές, χαλκός και κάθε είδους πολυτελή υλικά επιστρατεύτηκαν για να δημιουργήσουν ένα σύνολο αντάξιο της φιλοδοξίας του ηγεμόνα.
Ωστόσο πέρα από την πολυτέλεια των υλικών, την εφευρετικότητα και την τελειότητα της εκτέλεσης, τα απροσδόκητα επιτεύγματα της τεχνολογίας που ανιχνεύονται σε όλα τα επίπεδα, το πιο συναρπαστικό στοιχείο του μοναδικού αυτού κτηρίου παραμένει η μεγαλοφυής αρχιτεκτονική σύλληψη του.
Το μεγάλο τετράγωνο περιστύλιο χωρητικότητας τουλάχιστον τεσσάρων χιλιάδων ατόμων-χωρίς αμφιβολία η καρδιά του κτηρίου- μαζί με τους χώρους που το περιβάλλουν αρμονικά και από τις τέσσερις πλευρές του και το εντυπωσιακό πρόπυλο με τις στοές που το πλαισιώνουν, αρθρώνοντας την πρόσοψη, αποτελούν τα βασικά στοιχεία του πρωτοποριακού για την εποχή του αρχιτεκτονήματος.
Η ανακάλυψη του μεγάλου Έλληνα αρχαιολόγου είχε κεφαλαιώδη εθνική σημασία καθώς τεκμηρίωνε με τον πιο αναμφισβήτητο τρόπο την ελληνικότητα της Μακεδονίας, σε μιαν εποχή που οργίαζε και τότε η Σκοπιανή προπαγάνδα για την καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων.
