Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Μια σημαντική εξέλιξη φαίνεται ότι έχει δρομολογηθεί στην κατά γενική ομολογία ευαίσθητη περιοχή των Βαλκανίων που συχνά αποκαλείται και η «Πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης». Πρόκειται για το ενδεχόμενο σύναψης συμφωνίας ανάμεσα στη Σερβία και το Κόσοβο που θα περιλαμβάνει και την ανταλλαγή εδαφών.
Πιο συγκεκριμένα οι Πρόεδροι της Σερβίας Aleksandr Vucic και του Κοσόβου Hashim Thaci δημοσιοποίησαν πριν από λίγο καιρό στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Alpbach στην Αυστρία την κοινή πρόθεσή τους να συμπεριλάβουν και την ανταλλαγή εδαφών στην ευρύτερη Συμφωνία ανάμεσα στις χώρες τους που έχει ως στόχο τον τερματισμό του μεταξύ τους ανταγωνισμού και την πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων τους. Πρόκειται για τις περιοχές Leposavic, Zvecan, Zubin και Potok που βρίσκονται στο Βόρειο Κόσοβο και κατοικούνται κυρίως από Σέρβους ( οι περιοχές αυτές θα δοθούν στη Σερβία) και για τις περιοχές Bujanovic και Presevo που βρίσκονται στη Νότια Σερβία και κατοικούνται κυρίως από Αλβανούς ( οι περιοχές αυτές θα δοθούν στο Κόσοβο).
Αν και όπως είναι γνωστό Αλβανοί και Σέρβοι ερίζουν για το Κόσοβο από την επομένη της ιστορικής μάχης το 1389, ανάμεσα στα Σερβικά και τα Οθωμανικά στρατεύματα με αποκορύφωμα τον πόλεμο την περίοδο 1998 – 1999 ανάμεσα στα στρατεύματα της τότε Γιουγκοσλαβίας και του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου που είχε και την από αέρος στήριξη των Νατοϊκών Δυνάμεων και τελικά οδήγησε στην ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, την οποία σημειωτέον, η Σερβία ουδέποτε ως σήμερα αναγνώρισε, εντούτοις φαίνεται ότι οι δύο ηγέτες είναι αποφασισμένοι να συνάψουν μία ευρύτερη συμφωνία θεωρώντας ότι έχει έρθει πλέον η κατάλληλη στιγμή για αυτό. Και τούτο γιατί ο μεν Πρόεδρος της Σερβίας θεωρεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα επιταχύνει και θα εμβαθύνει τις σχέσεις της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο δε Πρόεδρος του Κοσόβου θεωρεί ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ανοίξει τον δρόμο για την είσοδο της χώρας του ως πλήρες μέλος στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.
Οι προθέσεις όμως των δύο Προέδρων αντιμετωπίσθηκαν με ανάμεικτες αντιδράσεις διεθνώς. Οι ΗΠΑ με δήλωση του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας John Bolton κατέστησαν σαφές ότι δεν πρόκειται να σταθούν εμπόδιο σε μία συμφωνία Βελιγραδίου και Πρίστινας , ανατρέποντας με τον τρόπο αυτό την εδώ και καιρό θέση τους σύμφωνα με την οποία μελλοντικές αλλαγές συνόρων στα Βαλκάνια δεν είναι επιθυμητές. Σε ενδεχόμενη στήριξη της συμφωνίας αναφέρθηκαν και κάποιοι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης , αν και η υπεύθυνη για την Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική L. Μοrgerini έλαβε επιστολή από τρεις πρώην ειδικούς απεσταλμένους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Βοσνία, με την οποία της ζητούν να μην υποστηρίξει την ανταλλαγή εδαφών. Αντίθετη στο ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών είναι και η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, όπως επίσης και αξιωματούχοι χωρών όπως η Κροατία και τα Σκόπια , ενώ σημασία θα έχει και η θέση της Ρωσίας που μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει ότι έχει αλλάξει την ως σήμερα αρνητική θέση της για την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
Το κύριο νόημα των αντιδράσεων εξέφρασε επιγραμματικά ο Πρωθυπουργός του Κοσόβου Ramush Haradinaji ο οποίος δήλωσε ότι ο επαναπροσδιορισμός των συνόρων και η ανταλλαγή των περιοχών συνιστούν μια πρόσκληση για νέες τραγωδίες στην περιοχή των Βαλκανίων. Και πράγματι το ενδεχόμενο η συμφωνία αυτή που θα αποτελέσει σοβαρό προηγούμενο να πυροδοτήσει εξελίξεις που θα έχουν σαν αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση των Βαλκανίων απασχολεί και πρέπει να απασχολεί όλους αφού κανείς δεν θα ήθελε επανάληψη του πολέμου.
Αυτό σημαίνει ότι η Συμφωνία πρέπει να εξετασθεί σε βάθος και χωρίς βιασύνες και επιπολαιότητες που αν υπάρξουν θα εξουδετερώσουν τον σκοπό της σύναψης της.
